Tabliczka mnożenia to jedna z podstawowych umiejętności matematycznych, którą dzieci muszą opanować w szkole podstawowej. Dla wielu jest to jednak prawdziwe wyzwanie, które często wywołuje frustrację zarówno u dzieci, jak i rodziców. Nie musi tak być! Z odpowiednim podejściem i sprawdzonymi metodami nauka tabliczki mnożenia może stać się szybsza i przyjemniejsza. W tym poradniku przedstawiam skuteczne sposoby, które pomogą Twojemu dziecku opanować tabliczkę mnożenia bez stresu i łez.
Dlaczego tabliczka mnożenia sprawia dzieciom trudność?
Zanim przejdziemy do konkretnych metod nauki, warto zrozumieć, dlaczego tabliczka mnożenia bywa problematyczna:
- Wymaga zapamiętania wielu kombinacji liczb (aż 100 wyników dla pełnej tabliczki 10×10)
- Tradycyjne metody nauki często opierają się na mechanicznym powtarzaniu bez zrozumienia
- Dzieci nie zawsze dostrzegają praktyczne zastosowanie mnożenia w codziennym życiu
- Różne style uczenia się wymagają różnych podejść do nauki, a szkoły rzadko to uwzględniają
Dziecko, które nie rozumie sensu mnożenia, będzie miało znacznie większe trudności z zapamiętaniem wyników. Dlatego skuteczna nauka powinna łączyć zrozumienie koncepcji z praktycznymi technikami zapamiętywania.
Przygotowanie do nauki tabliczki mnożenia
Zanim zaczniecie intensywną naukę, upewnij się, że:
1. Dziecko rozumie, czym jest mnożenie (powtarzane dodawanie tej samej liczby, np. 3×4 to 4+4+4)
2. Opanowało podstawowe działania dodawania i odejmowania
3. Ma pozytywne nastawienie do nauki (bez presji i strachu przed porażką)
Ważne: Nie rozpoczynaj nauki, gdy dziecko jest zmęczone lub zniechęcone. Wybierz moment, gdy jest wypoczęte i ma energię do nauki. Krótkie, ale regularne sesje przyniosą lepsze efekty niż pojedyncze długie maratony.
7 skutecznych metod nauki tabliczki mnożenia
1. Metoda małych kroków
Zamiast uczyć całej tabliczki naraz, podziel ją na mniejsze, łatwiejsze do przyswojenia części:
- Zacznij od mnożenia przez 1, 2, 5 i 10 (są najłatwiejsze do zrozumienia i zapamiętania)
- Dodawaj kolejne liczby w miarę opanowywania poprzednich (np. 3, następnie 4, itd.)
- Ćwiczcie maksymalnie 15-20 minut dziennie, aby uniknąć znużenia
- Regularnie powtarzajcie już opanowany materiał, by utrwalić wiedzę
Taka systematyczność pozwala uniknąć przeciążenia i buduje poczucie sukcesu u dziecka. Każdy mały krok naprzód to powód do dumy i motywacja do dalszej nauki.
2. Gry i zabawy z tabliczką mnożenia
Nauka poprzez zabawę jest znacznie skuteczniejsza niż suche powtarzanie:
- Karty z działaniami (memory, wojna na mnożenie, piotruś z działaniami)
- Gry planszowe z elementami mnożenia (możesz zmodyfikować istniejące gry)
- Aplikacje mobilne do nauki tabliczki mnożenia (np. „Tabliczka mnożenia – gra”, „Math Kids”)
- Kostki matematyczne do rzucania i mnożenia wyrzuconych liczb
Przykładowa zabawa: Rzucajcie dwiema kostkami i mnóżcie wyrzucone liczby. Kto pierwszy poda prawidłowy wynik, zdobywa punkt. Po zebraniu 10 punktów można otrzymać drobną nagrodę lub przywilej.
3. Metoda paluszkowa dla mnożenia liczb 6-10
Ta metoda jest szczególnie przydatna przy mnożeniu liczb od 6 do 10:
1. Każdy palec reprezentuje liczbę od 6 (kciuk) do 10 (mały palec)
2. Aby pomnożyć np. 7×8, dotknij palca nr 7 na jednej ręce i palca nr 8 na drugiej
3. Palce dotykające się i poniżej reprezentują dziesiątki (5+2=7)
4. Pozostałe palce mnożysz przez siebie (3×2=6)
5. Wynik to 70+6=76
Ta wizualna metoda jest niezwykle skuteczna dla dzieci, które uczą się przez doświadczenie. Daje natychmiastowe rezultaty i pozwala dziecku poczuć, że ma tabliczkę mnożenia dosłownie w swoich rękach!
4. Techniki mnemotechniczne i rymowanki
Tworzenie rymowanek i skojarzeń pomaga w zapamiętywaniu trudniejszych przypadków:
- Dla 7×8=56: „Siedem razy osiem, pięćdziesiąt sześć – wiem to doskonale”
- Dla 9×9=81: „Dziewięć razy dziewięć to osiemdziesiąt jeden, zapamiętaj ten jeden”
- Dla 6×7=42: „Sześć razy siedem to czterdzieści dwa, ta liczba w głowie zostaje na dwa”
Zachęć dziecko do tworzenia własnych rymowanek – to co wymyśli samo, zapamięta najlepiej. Śmieszne, absurdalne czy nawet nieco dziwaczne skojarzenia często są najskuteczniejsze, ponieważ angażują emocje i wyobraźnię.
5. Wizualizacja i kolorowe tabele
Dzieci wzrokowcy świetnie uczą się przez:
- Kolorowe tabele tabliczki mnożenia (każda liczba w innym kolorze)
- Zakreślanie i łączenie liczb, które się powtarzają (np. wyniki 24, 36, 48)
- Tworzenie własnych wizualnych pomocy naukowych (plakaty, fiszki)
- Rysowanie grup obiektów do zilustrowania mnożenia (np. 3 grupy po 4 jabłka)
Porada: Powieś kolorową tabliczkę mnożenia w widocznym miejscu (np. nad biurkiem dziecka lub na lodówce). Regularne „przypadkowe” spojrzenia pomagają w zapamiętywaniu. Możesz też nakleić ją w łazience, by dziecko mogło na nią zerkać podczas mycia zębów.
6. Nauka przez regularność i rutynę
Kluczem do sukcesu jest systematyczność:
- Ćwiczcie codziennie przez 5-10 minut, lepiej krótko i często niż długo i rzadko
- Stwórzcie rytuał nauki (np. podczas śniadania, w drodze do szkoły, przed snem)
- Wykorzystujcie codzienne sytuacje do ćwiczenia mnożenia (np. „Mamy 4 paczki po 6 ciastek, ile to razem?”)
- Nagradzajcie postępy, nie tylko perfekcyjne opanowanie całości
Regularne, krótkie sesje są znacznie skuteczniejsze niż sporadyczne długie powtórki. Mózg lepiej zapamiętuje informacje, które są często przypominane.
7. Metoda Trachtenberga dla zaawansowanych
Dla starszych dzieci lub tych, które lubią matematyczne „sztuczki”:
- Mnożenie przez 9: zapisz liczbę o jeden mniejszą, a następnie dopełnienie do 9
- Przykład: 9×7 = 63 (pierwsza cyfra to 7-1=6, druga to 9-7=2, razem 63)
- Mnożenie przez 11: dla liczb jednocyfrowych po prostu powtórz cyfrę (11×4=44)
- Dla liczb dwucyfrowych: dodaj sąsiadujące cyfry (11×35: 3|(3+5)|5 = 385)
Ta metoda wymaga zrozumienia, ale dla niektórych dzieci jest fascynująca i sprawia, że nauka staje się intelektualną przygodą.
Jak dostosować naukę do stylu uczenia się dziecka
Każde dziecko uczy się inaczej, dlatego warto dopasować metody do jego preferencji:
- Słuchowcy – rymowanki, wierszyki, wspólne recytowanie na głos, nagrania z tabliczką mnożenia
- Wzrokowcy – kolorowe tabele, wizualizacje, filmy edukacyjne, mapy myśli
- Kinestetycy – metoda paluszkowa, gry ruchowe, klaskanie w rytm mnożenia, manipulowanie przedmiotami
- Logicy – wyjaśnianie zasad, wzorów i regularności w tabliczce mnożenia, odkrywanie matematycznych prawidłowości
Obserwuj, które metody dają najlepsze rezultaty i na nich się skup. Najskuteczniejsze uczenie się zachodzi wtedy, gdy angażujemy wiele zmysłów jednocześnie.
Co robić, gdy dziecko nie może zapamiętać tabliczki mnożenia?
Jeśli mimo prób dziecko nadal ma trudności:
1. Nie okazuj zniecierpliwienia ani rozczarowania – to tylko pogłębi problem i zniechęci dziecko
2. Zrób przerwę na kilka dni i wróćcie do nauki z zupełnie nowym, świeżym podejściem
3. Skonsultuj się z nauczycielem matematyki – może zasugerować dodatkowe metody dostosowane do potrzeb dziecka
4. Rozważ, czy dziecko nie ma specyficznych trudności w uczeniu się matematyki (dyskalkulia)
5. Pamiętaj, że każde dziecko uczy się w swoim tempie – niektóre potrzebują więcej czasu i powtórzeń
Ważne: Jeśli trudności są znaczące i długotrwałe, warto skonsultować się ze specjalistą (psychologiem edukacyjnym lub pedagogiem), aby wykluczyć specyficzne trudności w uczeniu się. Wczesne rozpoznanie problemu może zaoszczędzić dziecku wielu frustracji.
Praktyczne wskazówki dla rodziców
- Bądź cierpliwy i pozytywnie nastawiony – Twój entuzjazm jest zaraźliwy
- Chwal za wysiłek i postęp, nie tylko za bezbłędne wyniki
- Unikaj porównywania dziecka do innych dzieci czy rodzeństwa
- Nie ucz więcej niż 10-15 minut za jednym razem, by nie przeciążyć dziecka
- Regularnie powtarzajcie opanowany materiał, by utrwalić wiedzę
- Pokazuj praktyczne zastosowania mnożenia w codziennym życiu (zakupy, gotowanie, planowanie)
Nauka tabliczki mnożenia to maraton, nie sprint. Z odpowiednim podejściem, konsekwencją i różnorodnymi metodami, Twoje dziecko z pewnością opanuje tę umiejętność, która przyda mu się przez całe życie. Pamiętaj, że Twoje wsparcie i wiara w możliwości dziecka są równie ważne jak same techniki nauki.